Višegodišnji napori ornitologa su se isplatili i ovog proleća nacionalna populacija najugroženije ptice, orla krstaša, bogatija je za dva gnezdeća para.
Gubitak staništa, ubijanje i trovanje doveli su do toga da je ostao samo jedan par ovih ptica koji živi na kranjem severu Banata. Suočeni sa zabrinjavajućom situacijom, orintolozi Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije, u proleće 2017. godine započeli su program čuvanja gnezda. Glavni cilj bio je da se spreči uznemiravanje i ugrožavanje poslednjeg para krstaša u najosetljivijem periodu godine, kada podižu potomstvo.
Volonteri su od marta do jula, čuvali i nadgledali orlove, a njihov boravak na terenu u prethodne tri godine doprineo je uspešnom gnežđenju i izletanju pet mladunaca.
„Srećan sam i izuzetno ponosan što nakon dugih godina strepnje i neizvesnosti danas možemo da saopštimo javnosti da se orao krstaš vraća na nebo iznad Srbije. Ovo je značajno dostignuće za našu organizaciju i uopšteno zaštitu ptica i prirode u Srbiji. Pokazali smo da ujedinjeni stručnjaci, brojni građani, državne institucije, privreda i mediji imaju snage i volje da naprave velike promene“, istakao je Milan Ružić, izvršni direktor Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
Kako kaže uz podršku Evropske Komisije kroz projekat “PannonEagle LIFE”, koji se u Srbiji sprovodi sa Pokrajinskim zavodom za zaštitu prirode i saradnju sa organizacijama iz Mađarske, Slovačke, Češke i Austrije, stečene se neophodne veštine i znanje.
“Primenili smo iskustva uglavnom mađarskih kolega koji više od 40 godina uspešno rade na zaštiti krstaša“, objasnio je Ružić.
Tri gnezdeća para orlova krstaša jesu uspeh, ali ornitolozi poručuju da i dalje ima razloga za brigu. Gubitak staništa i hrane i dalje prete orlovima.
Novi parovi u mnogim delovima Vojvodine ne mogu da pronađu stara stabla na kojima bi napravili svoja velika gnezda. Pašnjaci na kojima žive tekunice, omiljeni plen krstaša, ubrzano nestaju usled preoravanja.
Stručnjake izuzetno zabrinjavaju učestali slučajevi trovanja divljih ptica i drugih životinja, a neki od njih ovog proleća dogodili su se u neposrednoj blizini staništa krstaša.
„Ove godine postavili smo nove metalne platforme za gnežđenje orlova, nastavili košenje zaraslih pašnjaka, započeli sadnju drveća i obezbeđivanje plena kao dodatne mere za oporavak populacije krstaša. Apelujemo na građane da budu savesni i pesticide u poljoprivredi koriste odgovorno i prema uputstvima, a da slučajeve namernog trovanja životinja prijave policiji i tužilaštvu“, kaže Mirjana Rankov, koordinatorka projekta “PannonEagle LIFE” u Društvu za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije planira da ove godine prvi put jednog mladunca orla krstaša obeleži satelitskim odašiljačem kako bi imali bolji uvid u ponašanje mladih krstaša po napuštanju gnezda.
Takav način praćena pruža informacije kuda se ptica kreće, gde lovi, a ukoliko se predugo zadržava na jednom mestu moguće je posetiti ga i proveriti da li je sa pticom sve u redu.
