Panonski timijan (Thymus pannonicus) je višegodišnja zeljasta vrsta koja pripada familiji usnatica (Lamiaceae). Koristi se u pomoćnoj terapiji i prevenciji urinarnih infekcija i gastritisa.
Latinski naziv ove biljke izveden je iz grčke reči “thymos,” što znači snaga i hrabrost, dok se drugi deo imena odnosi na region odakle potiče – pannonicus (panonski). U službenoj upotrebi koristi se osušeni nadzemni deo biljke u cvetu, poznat kao Thymi pannonici herba. Autorstvo autorskog teksta o uzgoju ove lekovite biljke pripada dr Vladimiru Filipoviću, višem naučnom saradniku u Institutu za proučavanje lekovitog bilja “Dr Josif Pančić.
Poseban miris osušenog nadzemnog dela citralnog hemotipa ovog timijana proizlazi iz etarskog ulja koje sadrži visok procenat citrala. Ovo ulje pokazuje izuzetnu sposobnost inhibicije Escherichia coli i Helicobacter pylori, što čini ovu biljnu vrstu korisnom u pomoćnoj terapiji i/ili prevenciji urinarnih infekcija i gastritisa.
Panonski timijan može takođe biti koristan u ublažavanju bolesti disajnih i urinarnih puteva, kao sredstvo za olakšanje iskašljavanja, te se primenjuje u određenim slučajevima oboljenja organa za varenje.
Kako izgleda panonski timijan?
Ovde je reč o dugovečnoj biljnoj vrsti koja ima plitak koren i odrvenele stabljike koje se prostiru po zemlji pri dnu, dok se srednji i gornji delovi uzdižu. Cvetne grane su uglavnom uspravne, dok su sterilni izdanci vertikalni. Čitav izdanak obiluje dlačicama, a cvetne grane su prekrivene dugim, izbočenim dlačicama. Listovi su izduženi ili linearno lancetasti, imaju dobro razvijenu lisnu dršku i gusto su prekriveni manje-više izbočenim dugim dlačicama. Osim takozvanih “dlakavih” formi, postoje i “glatke” forme izdanaka, koje su manje zastupljene u prirodi.
Neki primerci sa Vršačkih planina imaju miris limuna zbog prisustva citrala u etarskom ulju. Ovaj karakterističan miris limuna zadržava se i kod svežeg i kod osušenog nadzemnog dela citralnog hemotipa. Cvast je obično izdužena, ponekad sferična i skraćena. U našim agroekološkim uslovima, panonski timijan cveta u periodu od maja do juna.
Gde uspeva ova kultura?
Područje Vojvodine, koje se šire tumači kao deo Panonske nizije, idealno je za uzgajanje ove biljne vrste. Zbog svojih morfoloških i biohemijskih karakteristika, panonski timijan dobro podnosi različite zimske uslove, kako jake, tako i blage. Ova biljka preferira sunčana područja i najbolje se razvija u oblastima s godišnjim prosekom padavina od 600 do 700 mm i srednjom godišnjom temperaturom između 8 i 11 °C. Prilagođava se srednje teškim do teškim tipovima zemljišta, preferirajući neutralnu do blago kiselu reakciju.
Kao višegodišnja vrsta, panonski timijan ne podleže uobičajenom plodoredu, ostajući na istom zemljištu 10 ili više godina. Novi zasad panonskog timijana može se uspostaviti na zemljištu koje je prethodno gajilo druge biljne vrste, s minimalnim potencijalom za pojavu korova. Đubrene okopavine su idealni predusevi. Zbog svoje snažne konkurencije, panonski timijan efikasno suzbija korove, s malim brojem njih u kasnijim godinama. Preporučuje se adekvatna obrada, priprema i đubrenje zemljišta, slično kao i za druge višegodišnje lekovite vrste.
Očekivani prinos panonskog timijana varira od 2,5 do 3,5 tone po hektaru. Različiti faktori, uključujući tip zemljišta, primenjene agrotehničke mere, starost zasada i agroekološki uslovi, utiču na konačni prinos. Osušena herba panonskog timijana pakuje se u papirne vreće ili jutane vreće, dok se veće količine mogu pakovati u slamarice.
Izvor: Vojvodina Uživo
