Promene vremenskih prilika poslednjih godina zahtevaju prilagođavanje pčelara u realnom vremenu, jer tradicionalni pčelarski kalendari više nisu pouzdani. Pčele, kao neverovatna bića, razvile su složene mehanizme preživljavanja tokom zime, prilagođavajući svoje ponašanje temperaturama okoline. Kada temperatura padne ispod 8 °C, pčele se povlače u košnicu, gde formiraju klube – kompaktnu formaciju sličnu lopti. Gustina pčela unutar klubeta nije jednaka; spoljašnji sloj pruža toplotnu izolaciju, dok unutar njega pčele održavaju temperaturu pogodnu za opstanak. U centralnom delu klubeta temperatura doseže od 33,3 °C do 43,4 °C, što omogućava razvoj legla, čak i kada je u unutrašnjosti košnice svega 6,7 °C.
Pčele proizvode toplotu podrhtavanjem grudnih mišića, koji se tokom zime ne koriste za letenje, već za intenzivno pretvaranje hemijske energije u toplotnu. Ovaj proces zavisi od unosa ugljenih hidrata iz hrane, koja pčelama služi kao osnovni izvor energije. Vazdušna izolacija je ključna za očuvanje toplote. Pčele svojim telima zatvaraju prazne ćelije saća, stvarajući nepokretan sloj vazduha, koji služi kao izolator. Efekat ove izolacije je impresivan: dok je sa unutrašnje strane saća izmerena temperatura od 33 °C, na suprotnoj strani, udaljenoj samo dva centimetra, bila je svega 8,3 °C.
Kako pčele preživljavaju u klubetu?
Unutar klubeta pčele se konstantno premeštaju. One iz spoljašnjeg sloja prelaze u unutrašnji deo kako bi se zagrejale, a zatim se vraćaju. Centralni deo, iako topao, može biti vrlo vlažan i bogat ugljen-dioksidom, zbog čega pčele ne ostaju dugo u njemu. Vlažnost je neophodna za razvoj legla i mora biti najmanje 60%. Tokom hladnijih perioda, komešanje pčela postaje intenzivnije kako bi održale temperaturu i ravnotežu unutar klubeta.
Na vremenske uslove utiče i geografska lokacija pčelinjaka, nadmorska visina i lokalna vegetacija. Vegetacija kasni za oko četiri i po dana po svakom stepenu geografske širine prema severu, što utiče na početak poleganja legla. Pored prirodnih faktora, kvalitet uzimljavanja, zdravstveno stanje pčela i dostupnost hrane ključni su za očuvanje zajednice. Zdravlje pčela i dovoljna količina meda osnovni su preduslovi za pravilno funkcionisanje ovih savršenih mehanizama.
Ovako prilagođena strategija omogućava pčelama da prežive zimu i dočekaju proleće spremne za nove aktivnosti.
Izvor: Poljoprivrednik
