Domaći šaran je prepoznat kao jedna od najzdravijih riba zahvaljujući hrani bez GMO-a, pesticida, herbicida, teških metala i mesno-koštanog brašna. Uprkos vrhunskom kvalitetu, prosečna potrošnja ribe u Srbiji iznosi samo nešto više od tri kilograma po stanovniku godišnje, dok stanovnici Japana konzumiraju 60-70 kilograma, a u Evropskoj uniji prosek iznosi 22 kilograma. Potrošnja ribe u Srbiji najčešće se povećava tokom verskih praznika i posta.
Pre petnaestak godina riba se uzgajala na 12.500 hektara ribnjaka, dok je danas ta površina svedena na svega 5.500 hektara. Proizvodnja šarana iznosi samo 500 vagona godišnje, od čega znatan deo ostaje neprodat i vraća se u zimovnike, što uzrokuje velike gubitke. Nekada su postojali brojni veliki ribnjaci, ali većina ih nije opstala. Danas u punom kapacitetu rade samo tri velika ribnjaka, među kojima se ističe Ribnjak „Sutjeska“ u Sečnju. Ovaj ribnjak obuhvata 700 hektara i proizvodi oko 100 vagona različitih vrsta šaranske ribe godišnje, dok njegovo mrestilište ima kapacitet od oko 20 miliona larvi, dovoljan da snabdeva celu Evropu. Oko 90% proizvodnje konzumne ribe plasira se na domaćem tržištu, dok se manji deo izvozi u BiH i Severnu Makedoniju.
Treba se spasiti srpski šaran – od spoljnog elementa
Problemi domaćeg ribarstva pogoršali su se s ograničenjima u izvoznim kvotama Evropske unije, koja favorizuje uvoz njihovih viškova ribe. Ovo je dovelo do suficita na domaćem tržištu i propasti ribnjaka. Pandemija koronavirusa dodatno je pogoršala situaciju, uz ograničenje kretanja, prestanak rada restorana i pijaca, i smanjenje potrošnje. Ribnjaci su bili prinuđeni da prodaju ribu ispod troškova proizvodnje. Na primer, Ribnjak „Sutjeska“ imao je neprodatih 70-80 tona ribe, koju je morao vratiti u zimovnike, što je povećalo troškove uzgoja u četvrtoj godini.
Državna podrška ribarstvu u Srbiji je minimalna, dok su susedne zemlje tokom pandemije pokrivale gubitke ribnjaka i otkupljivale viškove ribe. Ribari smatraju da je neophodno uvesti oznaku „uslovno grlo“ za ribarstvo, što bi omogućilo ravnopravno konkurisanje za državno zemljište za proizvodnju hrane za ribe. Takođe, traže oslobađanje od vodnog doprinosa ili značajno smanjenje tog troška, kako bi ribnjaci postali održivi.
Povećanje prelevmana s trenutnih 10 na 50 dinara po kilogramu, uz snižavanje maloprodajnih i veleprodajnih cena, moglo bi poboljšati situaciju. Ribnjaci bi tako mogli opstati i povećati proizvodnju, dok bi potrošnja domaće ribe mogla porasti, smanjujući potrebu za uvozom i podržavajući domaće proizvođače.
Izvor: Poljoprivrednik
Pogledajte i: Da li imamo šarana?
